#KÜRT KLASİK MÜZİĞİ#
Kürt müziğinin en önemli seslerinden biri olan Mihemed Arif Cizîrî 1912 yılında Cizîra Botan'ın Mîr Elî mahallesinde dünyaya geldi. Annesi Edlîa Xanim Cizîrî'de dengbêj'dir. Annesinin dengbêj olması Cizîrî için bir şanstır. Denilebilir ki ilk stran bilgilerini annesi Edlîa ve yine o yıllarda ünlü Kürt dengbêj'i Celila Elî diğer adıyla Kör Celal'dan alır. Çocukluğu annesinin yanında geçen Cizîrî'nin gençliği bir hayli sorunlu geçer.Yaşadığı acılar adeta sesinin güzelliğine yansır.. Mihemed Arif Cizîrî daha 13 yaşındayken Şeyh Said isyanından sonra, isyanı desteklediği gerekçesiyle Kürt Teali Cemiyeti reisi Seyid Abdülkadir ve 12 arkadaşı ile birlikte İstanbul'da tutuklandır ve yargılanmak üzere Diyarbakır'a getirilirler. Yargılanma sonucunda Cizîri zindana atılırken Seyid Abdülkadir ve 5 arkadaşı masum yere idam edilip katledilirler. Yaşı küçük olan Mihemed Arif Cizîrî idam edilmekten son anda kurtulur.1925-1929 arasında Diyarbakır Cezaevin'de yattıktan sonra serbest bırakılır. Cezaevin'den çıktıktan sonra yoğun baskılar sonucu Bağdat'a sürgüne gönderilir.
Ağabeyi ile birlikte Zaxo'ya yerleşen Cizîrî stran çalışmalarına burda devam eder. Cizîrî sanatının meyveleri olan Xifşe, Siwaro, Pismamo, Ez Xezalim, Koçerê gibi bir çok parçasını Bağdat radyosun da ses verir. Kürtler arasında (Kurdistan Bülbülü) olarak anılan Cizîrî radyoda uzun yıllar karın tokluğuna Stranlar söyler. 1932 yılında evlenir. Biri kızı, diğeri erkek iki çocuğu olur.. Kürt müziğinin en önemli kadın seslerinden biri olan Meryemxan ile birlikte Ebul Kalbe kampanyasına katılır ve bir çok plak yapar. Plakları yanlız Kürtler tarafından değil Araplar, Acemler tarafından da alınır. 1949-1972 yıllarında ise Bağdat radyosunun Kürtçe yayın biriminde çalışmaya başlar. Çalıştığı zaman diliminde toplam 333 derleme kaydeder. Bağdat radyosuna girdikten sonra namı her yere yayılır. Kuzey Kürtleri, Güney ve Ermenistan Kürtleri arasında en gözde ses olur. Erivan radyosunun Kürtçe bölümleri 1950'ler de kurulmasıyla Cizîrî burda programlara çıkar, söyleyişler yapar ve bu dönemde halk Cizîrî'ye "Kurdistan Bülbülü" ünvanını verirler. Radyodan ayrılan Cizîrî köy, köy gezip kimi zaman para karşılığında kimi zaman da karın tokluğuna dengbêj'lik yapar. Dengbêj'ler, genellikle Stran üretmez icra ederler. Cizîrî bu noktada Evdalê Zeynikê gibi icra etmekle kalmaz yüzlerce Stran üretir ve Kürt müziğinin en önemli seslerinden biri olur. Fakat Cizîrî'nin tüm ömrü hep yoksulluk, fakirlik içinde geçer.. Cizîrî'nin bugün halen kaç kaseti, plak'ı olduğu tam olarak bilinmiyor fakat çok sayıda kaydı olduğu söylenmektedir. Cizîrî 1986 yılında 74 yaşındayken Bağdat'a yaşama veda eder.. Mezarı Irak'ta Kurdistan bölgesel yönetiminin içinde yer alan Dihok ilindedir. Geriye bıraktığı stranlar ise birer miras değerindedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder